برنامه‌نویسانی که مدت طولانی به این شغل مشغول هستند مثل بسیاری از شغل‌های دیگر اثرات ذهنی و روانی ویژه‌ای پیدا می‌کنند. از طرف دیگر کسانی که توانسته‌اند به مدت طولانی در این شغل بمانند، حتما ویژگی‌های خاصی داشته‌اند که توانسته‌اند وارد این شغل شوند و آن را ادامه دهند.
در این نوشته تلاش می‌کنم تا بر اساس تجربیات شخصی و استفاده از نتایج برخی تحقیقات، یک دید کلی نسبت به ساختار ذهنی یک برنامه‌نویس ارائه بدهم. بدیهی است که همیشه استثناهایی وجود دارد و این مطالب به معنی آن نیست که تمام برنامه‌نویسان ساختار ذهنی یکسانی دارند یا هر کسی که به این شغل وارد می‌شود حتما تمام موارد زیر را تجربه خواهد کرد.
چرا دانستن این نکات مفید است ؟
اگر برنامه‌نویس هستید یا با برنامه‌نویسان سروکار دارید، به عنوان یک عضو از خانواده‌ی آن‌ها یا مدیر شرکتی که با آن‌ها کار می‌کند، دانستن این نکات برای شما ضروری است. برخی عادت‌ها و روش‌های تعامل با دیگران و برخی رفتارهای افراد ممکن است برای خودشان قابل درک نباشد و اگر اطرافیان از این ویژگی‌ها به خوبی اطلاع داشته باشند، ارتباطات و همکاری‌های بهتر و موثرتری شکل خواهد گرفت.
شخصیت
- تحمل‌پذیری بالا
برنامه‌نویسان اغلب با اشکال‌زدایی کدها سروکار دارند که می‌تواند کاری خسته‌کننده باشد. صبوری و پشتکار برای حل این مشکلات، از آن‌ها افرادی با تحمل‌پذیری بالا می‌سازد. - تفکر انتزاعی
برنامه‌نویسان باید بتوانند مسائل پیچیده را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کنند تا قابل حل باشند. سپس برایشان راه حل‌های خلاقانه پیدا کنند که پیش از این وجود نداشته است. برای مثال، یک برنامه‌نویس ممکن است برای ایجاد یک الگوریتم جدید برای بهینه‌سازی عملکرد یک برنامه، ناچار شود ساعت‌ها به پیدا کردن یک راه حل جدید بیندیشد. - دقت
برنامه‌نویسی نیازمند توجه به جزئیات بسیار ریز است تا از رخداد خطاهایی بزرگ جلوگیری شود. باید به تمام اتفاقاتی که ممکن است بیفتد فکر کند و برای مدیریت آن‌ها راه حل‌هایی بسازد. - مستقل بودن
برنامه‌نویسان اغلب به صورت مستقل کار می‌کنند و باید بتوانند خودشان را مدیریت کنند و انگیزه‌شان را حفظ کنند. آن‌ها مسئول حل مشکلاتی هستند که رخ داده و ممکن است رخ بدهد.
مهارت‌های شناختی
- مهارت‌های حل مسئله
کار برنامه‌نویس حل مسئله است. برنامه‌نویسان باید بتوانند مسائل پیچیده را تجزیه و تحلیل کنند، ریشه مشکلات را شناسایی کنند و راه‌حل‌های موثر برای آن‌ها پیدا کنند. به همین دلیل بهتر از دیگران می‌توانند مسائل روزمره را حل کنند. - مهارت‌های تفکر منطقی
برنامه‌نویسان باید بتوانند کاملا منطقی فکر کنند و استدلال کنند. احساسات در این میان جایی ندارد. این مهارت به آنان کمک می‌کند تا کدهای خود را طراحی، اشکال‌زدایی و بهینه‌سازی کنند. - مهارت‌های یادگیری
برنامه‌نویسی یک رشته‌ی پویا است و برنامه‌نویسان باید بتوانند پیوسته چیزهای جدید یاد بگیرند و با تکنولوژی‌های جدید همگام شوند. برای این کار لازم است تا کنجکاوی، انگیزه و توانایی یادگیری سریع داشته باشند. - درک قوی از ریاضیات
بسیاری از حوزه‌های برنامه‌نویسی، از الگوریتم‌ها تا گرافیک کامپیوتری، به مفاهیم ریاضی قوی وابسته است. یک برنامه‌نویس خبره ناچار است با ریاضیات آشنا باشد و از آن استفاده کند. - آشنایی با علوم مختلف
برنامه‌هایی که آن‌ها می‌نویسند برای انجام کارهایی در ده‌ها رشته‌ی مختلف است. یک برنامه‌نویس برای انجام هر پروژه باید مقداری اطلاعات از حوزه‌ی مورد نظر یاد بگیرد تا بتواند محصول کارآمدی را تولید کند.
دردسرهای یک برنامه‌نویس
برنامه‌نویسان به دلیلی ویژگی‌هایی که برای انجام کارشان دارند، ممکن است با بعضی دردسرها روبرو شوند. این دردسرها در چند بخش ممکن است قابل توجه باشد:
- منطقی فکر کردن
بسیاری از ابعاد زندگی اجتماعی نه با منطق بلکه با احساسات انسانی شکل پیدا می‌کنند. یک برنامه‌نویس ممکن است گاهی بیش از حد از منطق استفاده کند و باعث آسیب رساندن به احساسات دیگران شود. - خلاقیت در حل مشکلات
بسیاری از مشکلاتی که در زندگی رخ می‌دهند، راه حل‌هایی دارند که ممکن است برای ذهن یک برنامه‌نویس قابل پذیرش نباشند و به دنبال پیدا کردن راه‌حل‌هایی جدید برای آن‌ها باشد. این کار می‌تواند راه‌حل‌هایی را ایجاد کند که برای دیگران قابل پذیرش نیستند. تغییرات برای بسیاری از مردم می‌تواند سخت باشد. - ارتباطات اجتماعی
بخش بزرگی از ارتباطات اجتماعی یک برنامه‌نویس به صورت متنی و با ادبیات متفاوت این گروه شغلی است. در دنیای بیرون، ارتباطات به شکلی دیگری در جریان است، تشخیص فضا و روش ارتباطی موثر برای هر فضا گاهی آسان نیست و باعث می‌شود تا یک برنامه‌نویس از بیرون فردی ضد اجتماعی دیده شود. - مشغله‌ی ذهنی
انجام برخی از پروژه‌ها فشار ذهنی بزرگی به یک برنامه‌نویس وارد می‌کند. مشکلاتی مثل پیچیدگی‌های انجام کار، خطاهای عملکردی، محدودیت‌های زمانی و ... در کنار هم می‌توانند ذهن فرد را به طول کامل اشغال کنند. در چنین وضعیتی، اضافه شدن چالش‌های جدید، می‌تواند مشکلاتی جدیدی را درست کند.
راه حل‌هایی برای تعامل با برنامه‌نویسان
اگر مدیر شرکتی هستید که با برنامه‌نویسان سر و کار دارید یا یکی از اعضای خانواده‌ی شما برنامه‌نویس است، سعی کنید که ساختار ذهنی و فکری آن‌ها را درک کنید. این ساختار برای انجام وظایف شغلی آن‌ها شکل پیدا کرده است و تغییر دادن عمده‌ی آن امکان‌پذیر نیست.
با رعایت نکات زیر می‌توانید ارتباطات اجتماعی و روزمره‌ی بهتری با یک برنامه‌نویس برقرار کنید:
- زمان‌هایی که خستگی ذهنی دارند به آن‌ها فرصت دهید تا استراحت کنند و به وضعیت عادی برگردند.
- برای پیدا کردن راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات رویشان حساب کنید.
- یک برنامه‌نویس ممکن است درک کاملی از احساسات نداشته باشد، زمانی که لازم است، احساسات را برایشان توضیح دهید.
- فضاهای شلوغ ممکن است برای آن‌ها خوشایند نباشد. آن‌ها به فضایی آرام برای تمرکز نیاز دارند.