اگر تازه به دنیای برنامه‌نویسی وارد شده باشید یکی از سوالاتی که ذهن شما را مشغول می‌کند، تفاوت و شباهت‌های دو زبان جاوا و جاوااسکریپت است. ابتدا لازم است بدانید این دو زبان یکی نیستند و تفاوت‌های زیادی در شکل و کاربرد با یکدیگر دارند.
شباهت‌های جاوا و جاوااسکریپت
- مهم‌ترین شباهت این دو زبان نام آن‌ها است.
- جاوااسکریپت از نظر شکل کدنویسی شباهت‌هایی با زبان جاوا و تعداد دیگر از زبانهای برنامه‌نویسی دارد. زبان‌هایی مثل C++ و PHP و … این شباهت‌ها دلیلی بر یکی بودن زبان‌ها نیست.
تفاوت کاربرد جاوا و جاوااسکریپت
جاوا یک زبان برنامه‌نویسی برای استفاده عمومی است. به این معنی که در بسیاری از محیط‌ها شامل کامپیوترهای رومیزی، گوشی‌های موبایل، برخی سخت‌افزارهای خاص و … می‌توانید از زبان جاوا برای برنامه‌نویسی استفاده کنید.
جاوااسکریپت زبانی اسکریپتی است که به طور سنتی برای استفاده در محیط مرورگرهای وب ساخته شده است. توسعه‌ی قابل توجهی که در چندسال گذشته در جاوااسکریپت انجام شده است در حال تبدیل کردن آن به یک زبان عمومی مثل جاوا است.
سایت‌های اینترنتی در سمت کاربر یا کلاینت به صورت گسترده از جاوااسکریپت و فریم‌ورک‌های آن مثل jQuery و React و Vue و Angular استفاده می‌کنند. سایت‌های مدرن امروزی بدون جاوااسکریپت امکان وجود نداشتند. مرورگرهای وب با سرعتی زیاد در حال توسعه هستند و فعالیت‌هایی که انجام آن چند سال پیش در مرورگرهای وب غیرممکن بود امروزه عادی به نظر می‌رسند.
روش کارکرد جاوا و جاوااسکریپت
جاوا با این هدف پیاده‌سازی شده است که بتواند در هر سخت‌افزار و محیطی قابل استفاده باشد. کدهای برنامه‌نویسی که به زبان جاوا می‌نویسید پیش از اجرا به یک زبان واسط با نام Byte Code تبدیل می‌شوند. کدهای تبدیل شده به Byte Code می‌توانند در محیط‌های متعددی مثل ویندوز و لینوکس و مک و … که ماشین مجازی جاوا در آن وجود دارد به طور یکسان اجرا شوند.
جاوااسکریپت در عوض زبانی اسکریپتی است و به طور سنتی بدون کامپایل و بدون تبدیل مستقیم به صورت سورس منتشر می‌شوند. این کدها در زمان اجرا توسط مفسر جاوااسکریپت به زبان واسط تبدیل می‌شوند و به اجرا در می‌آیند.
به دلیل توسعه‌ی پیوسته‌ی جاوااسکریپت احتمال اینکه کدهای جدید شما در مفسرهای قدیمی یا مرورگرهای قدیمی قابل اجرا نباشند زیاد است و پیش از برنامه‌نویسی با زبان جاوااسکریپت باید بدانید که کدهای شما در چه محیطی اجرا می‌شود و متناسب با شرایط از قابلیت‌های جدید استفاده کنید یا از آن‌ها چشم‌پوشی کنید.
شیءگرایی در جاوا و جاوااسکریپت
جاوا به طور پایه‌ای زبانی شیءگرا با امکانات گسترده در این زمینه به شمار می‌رود در طرف مقابل جاوااسکریپت در نسخه‌های قدیمی امکاناتی ابتدایی برای برنامه‌نویسی شیء گرا در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌داده است و در نسخه‌های جدید این قابلیت‌ها به مقدار زیادی توسعه پیدا کرده‌اند و می‌توان گفت که جاوااسکریپت امروزه یک زبان شیءگرا است. البته هنوز فاصله‌ی زیادی در این زمینه میان جاوا و جاوااسکریپت وجود دارد.
کدام زبان را برای یادگیری انتخاب کنیم؟ جاوا یا جاوااسکریپت
انتخاب زبان برنامه‌نویسی چیزی نیست که در قدم نخست بخواهید آن را انجام بدهید. در عوض باید انتخاب کنید که در چه رشته‌ای قصد فعالیت دارید:
- برنامه‌نویسی سیستم‌عامل
- برنامه‌نویسی وب سمت سرور
- برنامه‌نویسی وب سمت کلاینت
- برنامه‌نویسی موبایل
- یا برنامه‌نویسی چندسکویی
پس از اینکه مسیر کلی شما مشخص شد، گزینه‌ها محدود و بامعنی‌تر خواهند شد. اگر قصد برنامه‌نویسی گوشی‌های اندروئید را داشته باشید، شاید بهترین گزینه برای شما جاوا باشد ولی اگر قصد برنامه‌نویسی وب سمت کلاینت را داشته باشید، یادگیری جاوااسکریپت تنها گزینه برای شما خواهد بود.
بنابراین پیش از اینکه به زبانهای برنامه‌نویسی فکر کنید، مسیر و هدف خود را مشخص کنید تا گزینه‌های قابل انتخاب برای شما مشخص شوند.
نکته‌ی دیگر این است که زبان برنامه‌نویسی چیزی نیست که آن را یاد بگیرید و تا سال‌های نامحدود از آن استفاده کنید. کسی نمی‌داند ۵ سال دیگر چه زبانهای جدیدی فراگیر شده‌اند و چه زبان‌هایی کاربرد ندارند. ممکن است لازم شود چند سال آینده زبان‌ها و فناوری‌های جدیدی را یاد بگیرید و از آن در کار خود استفاده کنید.